 |
| Platon |
PLATON [EFLATUN](İÖ 427-348). - Yunan filozofu. Antikçağın en büyük idealist düşünürü.
Platon'a göre, bizim algıladıımız duyulabilir şeyler, sahici gerçeği oluşturmazlar; bunlar, ancak görünüşler, yansılar, kopyalar, suretlerdir. Sahici gerçek, ancak duyulabilir şeylerin ilkel örnekleri olan ve zihinsel bir boşlukta asılı duran, değişmez, sonsuz vb. Fikirler'dir. (Idées) Öyleyse, şeyler kadar Fikir vardır; bir masa fikri, bir sandalye fikri vb.. Şunu iyi anlamak gerekir ki, Platon'a göre, bu fikirler, bizdeki basit tasarımlar değil, bizden bağımsız bir varlık sürdüren gerçek varlıklardır. Platon'a göre, bilgi, ancak, daha önceki bir varlıkta, cismen (bedenen) yaradılışımızdan önce görmüş olduğumuz Fikirlerin anımsanmasıdır: bu, "anımsama" (reminiscence) denilen teoridir. Ne var ki, Platon, diyalektiğin öğelerini de geliştirmiştir, ama idealist ve söze dayanır bir biçimde. Siyasal ve toplumsal tezlerinde, eflatuncu idealizm, köle emeğine dayanan antikçağ toplumunun egemen sınıflarının -ticaret ve tefecilik ekonomisinin gelişmesiyle- çöküşünün hızlandığı dönemin ideolojisi olmuştur. Platon, devlet ülküsünü, Cumhuriyet adlı yapıtında açıklamıştır.; burada, aristokratların egemen kesimi için servetlerde ortaklığı ileri sürer, bu da antikçağın sosyasit ütopyalarının en büyük sapıtmasıdır. Başlıca yapıtları karşılıklı söyleşiler biçiminde sunulmuştur: Criton, Sokrates'in Savunması, Phédon, Timée, Phèdre, Gorgias, Şölen, Théetète, Cumhuriyet, Yasalar, vb..
